در بین زنان نام آور ایرانی افراد زیادی را میتوان نام برد. اما نام مریم میرزا خانی به عنوان سر دمدار زنان این مرز و بوم در عرصه علوم ریاضی برای بسیاری از ما شناخته شده است. مریم میرزاخانی در 22 اردیبهشت 1356 در تهران دیده به جهان گشود. در دوران کودکی هیچ تمایلی به ریاضیات از خود نشان نمیداد، اما هر کتابی که به دستش میرسید را به سرعت تمام میکرد. برنامه های تلویزیونی او با کودکان هم سن و سالش بسیار متفاوت بود. او همیشه شیفته زنان بزرگی چون ماری کوری و هلن کلر بود و زندگی نامه آنان را از تلویزیون دنبال میکرد. رمان “عطش زندگی” که در مورد زندگی وینسنت ون گوگ بود جزو سرگرمی های روزمره او بود. میتوان گفت این رمان نقطه عطفی در زندگی او شد و تصمیم او را برای اینکه کار بزرگی در زندگی خود انجام دهد، راسخ تر کرد.
پس از اتمام دوران ابتدایی در تهران، در آزمون ورودی مدرسه راهنمایی فرزانگان که تحت نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان بود شرکت کرد و حد نصاب قبولی را بدست آورد. در این دوران با دوست و همراه همیشگی خود، خانم رویا بهشتی آشنا میشود که در حال حاضر پرفسور ریاضیات در دانشگاه واشنگتن است. میرزاخانی در سال اول دوره راهنمایی توانایی کمی در ریاضیات از خودش نشان میداد که حتی باعث شد معلمش فکر کند او استعداد کافی ندارد. میرزاخانی در بخشی از خاطراتش میگوید: آن روزها خیلی مهم بود که به چشم دیگران چگونه دیده میشوی. متاسفانه علاقه ام را به ریاضی از دست داده بودم. اما در سال دوم توانایی بسیار زیادی در زمینه ریاضی از خودش بروز داد که تبدیل به ستاره کلاس شد.
در دوران دبیرستان، میرزا خانی و بهشتی در همان مدرسه ادامه تحصیل دادند. در سال 1372 آنها تصمیم گرفتند که در المپیاد ریاضیات که همه ساله برگزار میشد شرکت کنند. اما تا آن موقع در هیچ المپیاد ریاضی به دخترها میدان داده نشده بود. میرزاخانی در خاطراتش میگوید: روی تصمیمی که داشتیم مصمم بودیم. اینکه اولین دخترانی بودیم که در المپیاد ریاضی شرکت میکردیم، برایمان خیلی هیجان انگیز بود. در همان سال، میرزاخانی که فقط 17 سال داشت به همراه بهشتی در المپیاد ریاضی شرکت میکنند و نام میرزاخانی به عنوان اولین دختر قهرمان المپیاد ریاضی بر سر زبان ها میافتد. مدال طلایی که مسیر زندگی او را برای همیشه تغییر داد و عشق او را به ریاضیات ابدی کرد.
پس از اتمام تحصیلات کارشناسی در دانشگاه شریف در رشته ریاضیات، در سال 1378 میرزاخانی برای تحصیلات تکمیلی به دانشگاه هاروارد در ایالات متحده میرود. هوش و استعداد ذاتی به همراه پشتکار و تلاش بی وقفه او در حل مسائل پیچیده ریاضی، همواره باعث حیرت استادان و همکلاس های او میشد. او روزها و ماه ها در اتاق خودش بر روی تئوری ها و مسائل بسیار پیچیده ریاضی که تا آن موقع برای بسیاری از ریاضی دانان به نام نیز مجهول باقی مانده بود، کار میکرد. سر انجام در سال 1382 در تز دکتری خودش به یکی از پیچیده ترین مسائل هندسه اشکال پاسخ میدهد. نتیجه تز دکتری او در سه ژورنال ریاضیات بسیار معتبر آن دوران به چاپ میرسد و باعث تحسین و تشویق همکاران و اساتید او میشود.
میرزاخانی همیشه دوست داشت خودش را فردی آرام توصیف کند. برخلاف بسیاری از ریاضی دانان که مسائل را با سرعتی باور نکردنی حل میکنند، او علاقه زیادی به این داشت که سال ها بر روی یک مساله کار کند و ذره ذره آن را حل کند. او همیشه نسبت به راهی که در پیش داشت اطمینان داشت و به راحتی از حل نشدن یک مساله پیچیده ناامید نمیشد. تلاش های بی وقفه او در زمینه ریاضیات سرانجام در سال 1393 به بار مینشیند و مریم میرزا خانی به عنوان اولین زن ریاضی دان دنیا به پاس خدمات ارزشمند او در عرصه علم ریاضی، برنده مدال فیلدز که بالاترین نشان علمی در ریاضیات است، نایل میشود.
متاسفانه در همان سال هایی که مریم میرزا خانی در اوج شکوفایی علمی خودش بود و به عنوان استاد دانشگاه پرینستون و استنفورد فعالیت میکرد، مبتلا به سرطان پستان شد. او به مدت 4 سال با این بیماری مبارزه کرد اما در کامل ناباوری سرطان به مغز استخوان او سرایت میکند و این بانوی گران قدر و شایسته ایرانی در 23 تیر ماه 1396 در سن 40 سالگی در بیمارستان کالیفرنیا چهره در نقاب خاک میکشد. سال روز تولد مریم میرزاخانی از طرف اتحادیه بین المللی انجمن های ریاضی جهان به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد و از طرف نهاد زنان سازمان ملل در سال 1398، نام مریم میرزاخانی در کنار 7 زن دانشمند بزرگی که در دنیا تاثیر گذاشتند قرار گرفت.
منبع :
بدون شرح